Kamishibai - papierowy teatrzyk

Kamishibai czyli:

- jap. kami - papier, shibai - sztuka, 紙芝居,

to obrazkowy teatrzyk - obrazkowa sztuka teatralna przedstawiana na papierze.
 Ta zyskująca dziś coraz bardziej na popularności kreatywna metoda dydaktyczna przywędrowała do nas z Japonii, gdzie w swej pierwotnej formie była stosowana przez mnichów buddyjskich, którzy za jej pomocą przekazywali ustnie i obrazkowo na rozwijanych rulonach papieru umoralniajace opowieści widzom - publiczności. Historia japońskiego teatrzyku na papierze sięga XII wieku. Potem ta forma przekazu gdzieś zniknęła by na nowo pojawić się w XX wieku w Japonii jako alternatywa dla filmów dźwiękowych dla mniej zamożnej publiczności dla której oglądanie filmów było w początkowej fazie rozwoju kinematografii nieodstępne. W 1923 roku powstał pierwszy teatrzyk kamishibai dla dzieci, na którym później wzorowali się pierwsi mangowi artyści. Faza pełnego rozkwitu tej formy teatrzyku przypada w lata 50 XX wieku. W tym czasie tysiące wędrujących artystów - opowiadaczy przemierzało Japonię snując i przedstawiając historię o super-bohaterach. Co istotne ten mobilny niedużych rozmiarów teatrzyk (który się bardzo łatwo składa i rozkłada) można był z łatwością przewozić na ramie roweru przemieszczając się do kolejnych wiosek. Niestety w latach 60 sztuka ta została wyparta przez telewizje, masową prasę oraz pierwsze komiksy. Ale wcześniejsze lata popularności papierowego teatrzyku wyryły się w umysłach Japończyków na tyle silnie, że w pierwszych latach telewizja była nazywana "elektronicznym" kamishibai. Tak naprawdę Kamishibai mimo coraz silniejszej cyfryzacji, w której przecież Japonia na świecie przoduje, nigdy nie zostało do końca wyparte. Dzisiaj Kamishibai jako metodę edukacyjną promuje w Japonii i w świecie japońskie Stowarzyszenie AKAJA. Na Zachód natomiast teatrzyk ten dotarł w 70 latach XX wieku, dzięki Édith Montelle, bibliotekarce, animatorce, i propagatorce sztuki opowiadania, która zaczęła szkolić nauczycieli, bibliotekarzy w sztuce Kamishibai. Teatrzyk cieszy się dużą popularnością m. in. w takich krajach jak: Szwajcaria, Francja, Włochy, Holandia, Belgia, Kanda czy Stany Zjednoczone. A od niedawna jest odkrywany i przyjmowany z wielkim entuzjazmem również w Polsce.

            Rozpowszechnianiem tej metody u nas w Trójmieście zajmują np. się nauczyciele współtworzący portal Kreatwyna Pedagogika. Współcześnie teatrzyk mimo zachowania pierwotnej idei i formy, dostosowuje swoje treści do potrzeb społeczno-kulturowych jakie panują w poszczególnych krajach. Przyczynia się również - jak i przed wiekami w Japonii, do propagowania podstawowych  moralnych wartości, jest również jest doskonałym narzędziem do nauki przedmiotów szkolnych (bardzo dobrze nadaje się w nauce języków obcych) jak i stanowi świetną formę pozytywnej rozrywki dla dzieci, które chętnie i z zaciekawieniem słuchają, oglądają i współodczuwają głęboko przedstawianą im                         za pomocą teatrzyku historie (jap. kyōkai). 

             Takie przedstawienia możemy organizować zarówno w plenerze czy w domu, szkole, świetlicy, bibliotece. Tak na prawdę ze względu na gabaryty teatrzyku, co do miejsca ograniczeń nie ma żadnych, jeśli więc postanowimy, że chcemy nasz teatrzyk kamishibai zaprezentować naszej widowni na plaży, czy podczas wspólnej wycieczki do parku, nic nie stoi na przeszkodzie:) U nas w Polsce, jak w innych krajach na zachodzie teatrzyk jest coraz chętniej wykorzystywany jako kreatywna forma pomocy dydaktycznej w szkołach, przedszkolach czy w świetlicach szpitalnych. Co więc zyskują dzieci słuchając przygotowanej przez nas historii obrazkowej lub tworząc ją samodzielnie? Biorąc udział w teatrzyku (lub wykonując go samodzielnie) dzieci opanowują sztukę czytania na głos, opowiadania, pisania, rysowania, czyli teatrzyk jest doskonałym narzędziem alfabetyzacji, jak również - szczególnie u młodszych dzieci poprawia motorykę mała, jednym słowem rozwija kreatywność i uczy. A poza tym daje wielką frajdę, i jest często dla najmłodszych pierwszym zetknięciem się z taką formą sztuki jak teatr. Dzięki temu dzieci mają niepowtarzalną możliwość bycia słuchaczami lub współtwórcami, narratorami tych mini spektakli. Tak, więc my pedagodzy zyskujemy doskonałe narzędzie do wykorzystania w procesie edukacyjnym, a dzieci świetną okazję do rozwijania swej wyobraźni i talentów:) Do tego jeśli chcielibyśmy częściej wykorzystywać teatrzyk na różnych zajęciach w szkolnych, a brak nam czasu na samodzielne opracowywanie tematów, możemy skorzystać z gotowych kart kamishibai.

             Jako pierwsze na rynek polski w 2012 roku, książeczki kamishibai wprowadziło Wydawnictwo Tibum, które jest członkiem AKAJA (Międzynarodowego Stowarzyszenia Kamishibach w Tokio). 

Wydawnictwo zajmuje się również organizowaniem warsztatów dla nauczycieli, bibliotekarzy czy rodziców. 

Wydawnictwo za swoją działalność proedukacyjną w roku 2013 otrzymało nagrodę Świat Przyjazny Dziecku przyznawanego przez Komitet Ochrony Praw Dziecka za 2013 rok.

A oto  filmik jak to wygląda w praktyce: